Phản ứng hạt nhân là gì? Các loại phản ứng hạt nhân? Phương trình phản ứng hạt nhân? Yêu cầu cần đạt khi học phản ứng hạt nhân lớp 10?

Nội dung chính

• Phản ứng hạt nhân là gì? Các loại phản ứng hạt nhân? Phương trình phản ứng hạt nhân? Ví dụ phản ứng hạt nhân?
• Những yêu cầu cần đạt khi học phản ứng hạt nhân đối với hoc sinh lớp 10 là gì?
• Quan điểm xây dựng chương trình môn Hóa học như thế nào?

Phản ứng hạt nhân là gì? Các loại phản ứng hạt nhân? Phương trình phản ứng hạt nhân? Ví dụ phản ứng hạt nhân?

Phản ứng hạt nhân là quá trình mà trong đó hạt nhân nguyên tử bị biến đổi thành hạt nhân khác, có thể kèm theo sự phát ra các hạt nhỏ hơn hoặc bức xạ năng lượng. Khác với phản ứng hóa học chỉ liên quan đến lớp electron bên ngoài, phản ứng hạt nhân ảnh hưởng trực tiếp đến cấu trúc hạt nhân nguyên tử, làm thay đổi số proton hoặc neutron bên trong hạt nhân.

Năng lượng giải phóng trong một phản ứng hạt nhân thường rất lớn, nhiều hơn hàng triệu lần so với năng lượng của phản ứng hóa học thông thường.

Các loại phản ứng hạt nhân:

(1) Phóng xạ

Phóng xạ là quá trình một hạt nhân không bền tự phát ra hạt hoặc tia bức xạ để trở thành hạt nhân bền hơn.

Các loại phóng xạ phổ biến:

- Phóng xạ alpha (α): Hạt nhân phát ra hạt alpha, làm giảm số khối 4 đơn vị và số proton 2 đơn vị.

- Phóng xạ beta (β): Hạt nhân phát ra electron (β−) hoặc positron (β+), làm thay đổi số proton.

- Phóng xạ gamma (γ): Hạt nhân không thay đổi thành phần, chỉ phát ra tia gamma để giảm năng lượng dư thừa.

(2) Phản ứng phân hạch (phân chia hạt nhân lớn)

Phân hạch là quá trình một hạt nhân nặng bị vỡ thành hai hạt nhân nhỏ hơn, kèm theo neutron và năng lượng.

- Đặc điểm của phản ứng phân hạch:

+ Xảy ra khi một hạt nhân nặng (như uranium-235, plutonium-239) hấp thụ neutron chậm.

+ Tạo ra các hạt nhân nhẹ hơn, đồng thời giải phóng nhiều năng lượng.

+ Gây ra phản ứng dây chuyền, nếu không kiểm soát có thể dẫn đến nổ hạt nhân.

- Ứng dụng: Nhà máy điện hạt nhân, vũ khí hạt nhân.

(3) Phản ứng nhiệt hạch (tổng hợp hạt nhân nhẹ)

Phản ứng nhiệt hạch là quá trình hai hạt nhân nhẹ hợp nhất thành một hạt nhân nặng hơn, giải phóng nhiều năng lượng hơn phân hạch.

- Đặc điểm của phản ứng nhiệt hạch:

+ Xảy ra ở nhiệt độ cực cao (trên hàng triệu độ C).

+ Năng lượng giải phóng lớn hơn phân hạch.

+ Xảy ra trong Mặt Trời và các ngôi sao.

- Ứng dụng: Phát triển năng lượng sạch, bom nhiệt hạch (bom H).

Phương trình phản ứng hạt nhân:

Phản ứng hạt nhân phải tuân theo hai định luật bảo toàn:

(1) Bảo toàn số khối (A):

(Tổng số proton và neutron không đổi.)

(2) Bảo toàn điện tích (Z):

(Tổng số proton trước và sau phản ứng bằng nhau.)

Những yêu cầu cần đạt khi học phản ứng hạt nhân đối với hoc sinh lớp 10 là gì?

Căn cứ tại Chương trình Giáo dục phổ thông môn Hóa học ban hành kèm theo Thông tư 32/2018/TT-BGDĐT quy định về những yêu cầu cần đạt khi học phản ứng hạt nhân đối với hoc sinh lớp 10 như sau:

(1) Nêu được sơ lược về sự phóng xạ tự nhiên; Lấy được ví dụ về sự phóng xạ tự nhiên.

(2) Vận dụng được các định luật bảo toàn số khối và điện tích cho phản ứng hạt nhân.

(3) Nêu được sơ lược về sự phóng xạ nhân tạo, phản ứng hạt nhân.

(4) Nêu được ứng dụng của phản ứng hạt nhân phục vụ nghiên cứu khoa học, đời sống và sản xuất.

(5) Nêu được các ứng dụng điển hình của phản ứng hạt nhân: xác định niên đại cổ vật, các ứng dụng trong lĩnh vực y tế, năng lượng,...

Phản ứng hạt nhân là gì? Các loại phản ứng hạt nhân? Phương trình phản ứng hạt nhân? Yêu cầu cần đạt khi học phản ứng hạt nhân lớp 10? (Hình từ internet)

Quan điểm xây dựng chương trình môn Hóa học như thế nào?

Căn cứ tại Chương trình Giáo dục phổ thông môn Hóa học ban hành kèm theo Thông tư 32/2018/TT-BGDĐT quy định về quan điểm xây dựng chương trình môn Hóa học như sau:

(1) Bảo đảm tính kế thừa và phát triển

- Chương trình môn Hoá học kế thừa và phát huy ưu điểm của chương trình hiện hành, tiếp thu kinh nghiệm xây dựng chương trình môn học của các nước có nền giáo dục tiên tiến trên thế giới và trong khu vực; đồng thời, tiếp cận những thành tựu của khoa học giáo dục, khoa học hoá học phù hợp với trình độ nhận thức, tâm sinh lí lứa tuổi của học sinh, có tính đến điều kiện kinh tế và xã hội Việt Nam.

- Chương trình môn Hoá học kế thừa và phát triển các nội dung giáo dục của môn Khoa học tự nhiên ở cấp trung học cơ sở theo cấu trúc đồng tâm kết hợp cấu trúc tuyến tính nhằm mở rộng và nâng cao kiến thức, kĩ năng cho học sinh. Ở cấp trung học cơ sở, thông qua môn Khoa học tự nhiên, học sinh mới làm quen với một số kiến thức hoá học cơ bản ở mức độ định tính, mô tả trực quan. Ở cấp trung học phổ thông, môn Hoá học chú trọng trang bị cho học sinh các kiến thức cơ sở hoá học chung về cấu tạo, tính chất và ứng dụng của các đơn chất và hợp chất để học sinh giải thích được bản chất của quá trình biến đổi hoá học ở mức độ cần thiết.

(2) Bảo đảm tính thực tiễn: Chương trình môn Hoá học đề cao tính thực tiễn; tránh khuynh hướng thiên về tính toán; chú trọng trang bị các khái niệm công cụ và phương pháp sử dụng công cụ, đặc biệt là giúp học sinh có kĩ năng thực hành thí nghiệm, kĩ năng vận dụng các tri thức hoá học vào việc tìm hiểu và giải quyết ở mức độ nhất định một số vấn đề của thực tiễn, đáp ứng được yêu cầu của cuộc sống.

(3) Thực hiện yêu cầu định hướng nghề nghiệp: Chương trình môn Hoá học cụ thể hoá mục tiêu giáo dục định hướng nghề nghiệp. Trên cơ sở xác định các lĩnh vực ngành nghề và quá trình công nghệ đòi hỏi tri thức hoá học chuyên sâu, chương trình lựa chọn nội dung giáo dục cốt lõi và các chuyên đề học tập, giúp học sinh tìm hiểu sâu hơn các tri thức hoá học có nhiều ứng dụng trong thực tiễn, có tác dụng chuẩn bị cho định hướng nghề nghiệp.

(4) Phát huy tính tích cực của học sinh: Các phương pháp giáo dục của môn Hoá học góp phần phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo của học sinh, nhằm hình thành năng lực hoá học và góp phần hình thành, phát triển các phẩm chất chủ yếu và năng lực chung được quy định trong Chương trình tổng thể.