Đồng dao là gì? Đặc điểm thể loại đồng dao? Các tác phẩm thể loại đồng dao có trong chương trình môn Ngữ văn lớp mấy?

Nội dung chính

• Đồng dao là gì? Đặc điểm đồng dao? Phân loại đồng dao? Vai trò đồng dao?
• Các tác phẩm thể loại đồng dao có trong chương trình môn Ngữ văn lớp mấy?
• Định hướng chung về phương pháp giáo dục chương trình môn Ngữ văn là gì?

Đồng dao là gì? Đặc điểm đồng dao? Phân loại đồng dao? Vai trò đồng dao?

Đồng dao là một thể loại văn học dân gian, thường là những bài vè, bài ca có vần điệu, do người xưa sáng tác và truyền miệng trong nhân dân, đặc biệt là trẻ em. Đồng dao không chỉ phục vụ mục đích vui chơi mà còn mang tính giáo dục, giúp trẻ rèn luyện trí nhớ, phát triển ngôn ngữ và làm quen với thế giới xung quanh.

Đặc điểm thể loại đồng dao:

(1) Lời thơ ngắn gọn, dễ nhớ: Các bài đồng dao thường có số câu ngắn, dùng từ đơn giản, gần gũi với trẻ nhỏ.

(2) Có vần, nhịp điệu rõ ràng: Nhịp điệu thường 2/2, 3/3 hoặc 4/4, giúp trẻ dễ đọc và ghi nhớ.

(3) Gắn liền với trò chơi dân gian: Nhiều bài đồng dao được hát khi chơi trò chơi như kéo cưa lừa xẻ, rồng rắn lên mây, dung dăng dung dẻ,...

(4) Đề tài phong phú, phản ánh thế giới xung quanh: Nội dung của đồng dao thường nói về thiên nhiên, con vật, con người, các hiện tượng xã hội hoặc truyền đạt kinh nghiệm sống.

(5) Tính truyền miệng, dân gian: Đồng dao không có tác giả cụ thể, được truyền từ đời này sang đời khác.

Phân loại đồng dao:

(1) Đồng dao gắn với trò chơi dân gian

Dung dăng dung dẻ

Rồng rắn lên mây

Kéo cưa lừa xẻ

(2) Đồng dao về thiên nhiên, con vật

Con mèo mà trèo cây cau

Con công hay múa

(3) Đồng dao đếm số

Một ông sao sáng

Năm ngón tay ngoan

(4) Đồng dao rèn luyện trí nhớ

Công cha như núi Thái Sơn

Nhớ ai như nhớ thuốc lào

Vai trò đồng dao:

(1) Vai trò trong giáo dục ngôn ngữ và tư duy

- Phát triển vốn từ vựng và khả năng biểu đạt: Đồng dao sử dụng những từ ngữ đơn giản, giàu hình ảnh, gần gũi với cuộc sống hàng ngày, giúp trẻ mở rộng vốn từ và cách diễn đạt một cách tự nhiên.

- Tạo nền tảng cho khả năng đọc, nói, viết: Với nhịp điệu dễ nhớ, dễ thuộc, đồng dao giúp trẻ hình thành thói quen đọc và phát triển khả năng ngôn ngữ từ sớm.

(2) Vai trò trong giáo dục đạo đức và lối sống

- Dạy trẻ về tình yêu gia đình, quê hương, đất nước: Nhiều bài đồng dao đề cập đến công cha, nghĩa mẹ, tình anh em, bạn bè, giúp trẻ hiểu về tình cảm gia đình và giá trị của sự yêu thương, hiếu thảo.

- Rèn luyện tính trung thực, chăm chỉ và lễ phép: Qua những câu ca dân gian, trẻ học được những đức tính tốt như chăm ngoan, lễ độ, thật thà, biết giúp đỡ người khác.

(3) Vai trò trong vui chơi và phát triển thể chất

- Gắn liền với các trò chơi dân gian: Nhiều bài đồng dao được hát khi chơi các trò chơi như "Rồng rắn lên mây", "Dung dăng dung dẻ", "Kéo cưa lừa xẻ", tạo nên không khí vui tươi, gắn kết cộng đồng.

- Rèn luyện phản xạ nhanh nhẹn: Khi hát đồng dao kết hợp với trò chơi vận động, trẻ được rèn luyện sự nhanh nhẹn, khéo léo và khả năng phối hợp với bạn bè.

(4) Vai trò trong bảo tồn và truyền bá văn hóa dân gian

- Gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc: Đồng dao là một phần quan trọng của văn học dân gian Việt Nam, giúp lưu giữ những nét đẹp truyền thống qua nhiều thế hệ.

- Tạo sự gắn kết giữa các thế hệ: Khi ông bà, cha mẹ dạy đồng dao cho con cháu, không chỉ giúp trẻ tiếp cận văn hóa truyền thống mà còn tăng cường sự kết nối tình cảm giữa các thế hệ.

Đồng dao là gì? Đặc điểm thể loại đồng dao? Các tác phẩm thể loại đồng dao có trong chương trình môn Ngữ văn lớp mấy? (Hình từ internet)

Các tác phẩm thể loại đồng dao có trong chương trình môn Ngữ văn lớp mấy?

Căn cứ theo Chương trình giáo dục phổ thông môn Ngữ văn ban hành kèm theo Thông tư 32/2018/TT-BGDĐT có quy định như sau:

LỚP 1, LỚP 2 VÀ LỚP 3

...

Thơ, ca dao, đồng dao

- Chim chích cắn cổ diều hâu (Đồng dao)

- Đi học (Minh Chính)

- Gió từ tay mẹ (Vương Trọng)

- Nhớ ơn (Đồng dao Việt Nam)

- Ngày hôm qua đâu rồi? (Bế Kiến Quốc)

- Ngưỡng cửa (Vũ Quần Phương)

- Quả ngọt cuối mùa (Võ Thanh An)

- Sang năm con lên bảy (Vũ Đình Minh)

- Thả diều lên (Phạm Hổ)

- Vè chim

...

Như vậy, các tác phẩm thể loại đồng dao có trong chương trình môn Ngữ văn lớp 1, lớp 2 và lớp 3.

Định hướng chung về phương pháp giáo dục chương trình môn Ngữ văn là gì?

Căn cứ theo Chương trình giáo dục phổ thông môn Ngữ văn ban hành kèm theo Thông tư 32/2018/TT-BGDĐT có quy định như sau:

Chương trình môn Ngữ văn vận dụng các phương pháp giáo dục theo định hướng chung là dạy học tích hợp và phân hóa; đa dạng hoá các hình thức tổ chức, phương pháp và phương tiện dạy học; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo trong học tập và vận dụng kiến thức, kĩ năng của học sinh.

Căn cứ vào chương trình, giáo viên chủ động, linh hoạt xây dựng và tổ chức các bài học theo định hướng sau:

(1) Thực hiện yêu cầu tích hợp nội môn (cả kiến thức và kĩ năng), tích hợp liên môn và tích hợp những nội dung giáo dục ưu tiên (xuyên môn); thực hiện dạy học phân hóa theo đối tượng học sinh ở tất cả các cấp và phân hóa góp phần định hướng nghề nghiệp ở trung học phổ thông.

(2) Rèn luyện cho học sinh phương pháp đọc, viết, nói và nghe; thực hành, trải nghiệm việc tiếp nhận và vận dụng kiến thức tiếng Việt, văn học thông qua các hoạt động học bằng nhiều hình thức trong và ngoài lớp học; chú trọng sử dụng các phương tiện dạy học, khắc phục tình trạng dạy theo kiểu đọc chép, phát triển tư duy, rèn luyện kĩ năng sử dụng các phương tiện cho học sinh.

(3) Tăng cường, phát huy tính tích cực, tự lực của học sinh; dành nhiều thời gian cho học sinh nghiên cứu sách giáo khoa và tài liệu học tập, luyện tập, thực hành, trình bày, thảo luận, bảo vệ kết quả học tập để học sinh biết tự đọc, viết, nói và nghe theo những yêu cầu và mức độ khác nhau; kiểm tra, đánh giá việc thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh.