Người lao động bị mất việc do tự động hóa có được nhận trợ cấp mất việc không?

Nội dung chính

• Tự động hóa tác động đến thị trường lao động như thế nào?
• Người lao động bị mất việc do tự động hóa có được nhận trợ cấp mất việc không?
• Theo quy định, khoản tiền lương nào sẽ được dùng để tính toán trợ cấp mất việc cho người lao động?

Tự động hóa tác động đến thị trường lao động như thế nào?

Tự động hóa mang đến những lợi ích đáng kể cho thị trường lao động. Đầu tiên là khả năng tăng năng suất một cách vượt trội. Máy móc và các hệ thống phần mềm có khả năng thực hiện các tác vụ một cách nhanh chóng, chính xác và liên tục, vượt xa khả năng của con người trong nhiều công việc.

Thứ hai, sự phát triển của công nghệ tạo ra những cơ hội việc làm mới. Các lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo (AI), robot học, phân tích dữ liệu và phát triển phần mềm đang có nhu cầu lớn về nhân lực có trình độ cao.

Đặc biệt, tự động hóa dẫn đến sự thay đổi cơ cấu ngành nghề, với sự thu hẹp của một số ngành truyền thống và sự phát triển mạnh mẽ của các ngành công nghệ và dịch vụ mới.

Tóm lại, tự động hóa là một xu hướng tất yếu sẽ tiếp tục định hình thị trường lao động trong tương lai. Việc chủ động thích ứng, xây dựng các chính sách phù hợp và trang bị kỹ năng cho người lao động là yếu tố quan trọng để đảm bảo một thị trường lao động an toàn và lâu dài.

Theo điểm c tiểu mục 3 Mục III Nghị quyết 06/NQ-CP năm 2023 về nhiệm vụ và giải pháp nhằm hỗ trợ phát triển thị trường lao động theo xu hướng số hóa và chuyển đổi số:

Tập trung đào tạo nghề nghiệp cho người lao động cả trước - trong - sau quá trình tham gia thị trường lao động; cả về số lượng, chất lượng, cơ cấu ngành nghề, trình độ của lao động trong các doanh nghiệp, nhất là các ngành nghề khoa học - kỹ thuật - công nghệ và đào tạo các chuyên ngành mới trong chuyển đổi số như trí tuệ nhân tạo (AI), khoa học dữ liệu, dữ liệu lớn (Big Data), internet vạn vật (IoT), chuỗi khối (Blockchain),…Tổ chức thực hiện các giải pháp phù hợp để phân luồng học sinh, sinh viên, hướng tới phát triển nguồn nhân lực có chất lượng cao và cơ cấu phù hợp với nhu cầu của nền kinh tế.

*Thông tin trên chỉ mang tính tham khảo.

Người lao động bị mất việc do tự động hóa có được nhận trợ cấp mất việc không? (Hình từ Internet)

Người lao động bị mất việc do tự động hóa có được nhận trợ cấp mất việc không?

Căn cứ theo Điều 47 Bộ luật Lao động 2019 quy định về trợ cấp mất việc làm như sau:

Trợ cấp mất việc làm

1. Người sử dụng lao động trả trợ cấp mất việc làm cho người lao động đã làm việc thường xuyên cho mình từ đủ 12 tháng trở lên mà bị mất việc làm theo quy định tại khoản 11 Điều 34 của Bộ luật này, cứ mỗi năm làm việc trả 01 tháng tiền lương nhưng ít nhất bằng 02 tháng tiền lương.

2. Thời gian làm việc để tính trợ cấp mất việc làm là tổng thời gian người lao động đã làm việc thực tế cho người sử dụng lao động trừ đi thời gian người lao động đã tham gia bảo hiểm thất nghiệp theo quy định của pháp luật về bảo hiểm thất nghiệp và thời gian làm việc đã được người sử dụng lao động chi trả trợ cấp thôi việc, trợ cấp mất việc làm.

3. Tiền lương để tính trợ cấp mất việc làm là tiền lương bình quân của 06 tháng liền kề theo hợp đồng lao động trước khi người lao động mất việc làm.

4. Chính phủ quy định chi tiết Điều này.

Theo quy định trên thì người lao động đã làm việc thường xuyên cho người sử dụng lao động từ đủ 12 tháng trở lên mà bị mất việc do bị người sử dụng lao động cho thôi việc theo quy định tại Điều 42 Bộ luật Lao động 2019 thì được trả trợ cấp mất việc làm.

Dẫn chiếu đến khoản 1 Điều 42 Bộ luật Lao động 2019 quy định như sau:

Nghĩa vụ của người sử dụng lao động trong trường hợp thay đổi cơ cấu, công nghệ hoặc vì lý do kinh tế

1. Những trường hợp sau đây được coi là thay đổi cơ cấu, công nghệ:

a) Thay đổi cơ cấu tổ chức, tổ chức lại lao động;

b) Thay đổi quy trình, công nghệ, máy móc, thiết bị sản xuất, kinh doanh gắn với ngành, nghề sản xuất, kinh doanh của người sử dụng lao động;

c) Thay đổi sản phẩm hoặc cơ cấu sản phẩm.

...

Theo đó, người sử dụng lao động cho người lao động thôi việc do thay đổi công nghệ thì phải trả trợ mất việc làm cho người lao động. Nói cách khác, người lao động bị mất việc do tự động hóa sẽ được nhận trợ cấp mất việc.

Theo quy định, khoản tiền lương nào sẽ được dùng để tính toán trợ cấp mất việc cho người lao động?

Căn cứ theo khoản 5 Điều 8 Nghị định 145/2020/NĐ-CP thì tiền lương để tính trợ cấp mất việc làm được quy định như sau:

- Tiền lương để tính trợ cấp mất việc làm là tiền lương bình quân của 06 tháng liền kề theo hợp đồng lao động trước khi người lao động mất việc làm.

- Trường hợp người lao động làm việc cho người sử dụng lao động theo nhiều hợp đồng lao động kế tiếp nhau theo quy định tại khoản 2 Điều 20 của Bộ luật Lao động 2019 thì tiền lương để tính trợ cấp mất việc làm là tiền lương bình quân của 06 tháng liền kề theo hợp đồng lao động trước khi chấm dứt hợp đồng lao động cuối cùng.

Trường hợp hợp đồng lao động cuối cùng bị tuyên bố vô hiệu vì có nội dung tiền lương thấp hơn mức lương tối thiểu vùng do Chính phủ công bố hoặc mức lương ghi trong thỏa ước lao động tập thể thì tiền lương làm căn cứ tính trợ cấp thôi việc do hai bên thỏa thuận nhưng không thấp hơn mức lương tối thiểu vùng hoặc mức lương ghi trong thỏa ước lao động tập thể.