Lao động vị thành niên là gì? Nguyên tắc sử dụng lao động vị thành niên được quy định như thế nào?

Nội dung chính

• Lao động vị thành niên là gì?
• Nguyên tắc sử dụng lao động vị thành niên được quy định như thế nào?
• Những công việc và nơi làm việc bị cấm sử dụng người lao động vị thành niên từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi gồm những gì?
• Danh mục công việc nhẹ mà người lao động vị thành niên từ đủ 13 tuổi đến chưa đủ 15 tuổi được làm gồm những gì?

Lao động vị thành niên là gì?

Khái niệm lao động vị thành niên vốn xuất phát từ cụm từ trẻ vị thành niên. Trẻ vị thành niên là những người chưa đạt đến độ tuổi mà pháp luật công nhận có đầy đủ năng lực để thực hiện quyền, nghĩa vụ và chịu trách nhiệm pháp lý.

Trong giai đoạn này, trẻ trải qua nhiều thay đổi quan trọng về tâm lý và thể chất. Các em có xu hướng trở nên độc lập hơn, thích khẳng định bản thân, nuôi dưỡng những ước mơ và có sự phát triển đáng kể về nhận thức cũng như trí tuệ.

Hiện nay, pháp luật không có quy định cụ thể về cụm từ "lao động vị thành niên" mà chỉ có quy định về "lao động chưa thành niên" với cùng tầng ý nghĩa, cụ thể như sau:

- Lao động chưa thành niên là người lao động chưa đủ 18 tuổi.

- Người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi không được làm công việc hoặc làm việc ở nơi làm việc quy định tại Điều 147 của Bộ Luật Lao động 2019.

- Người từ đủ 13 tuổi đến chưa đủ 15 tuổi chỉ được làm công việc nhẹ theo danh mục do Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành.

- Người chưa đủ 13 tuổi chỉ được làm các công việc theo quy định tại khoản 3 Điều 145 của Bộ Luật Lao động 2019.

(Căn cứ Điều 143 Bộ Luật Lao động 2019)

Lao động vị thành niên là gì? Nguyên tắc sử dụng lao động vị thành niên được quy định như thế nào? (Hình từ Internet)

Nguyên tắc sử dụng lao động vị thành niên được quy định như thế nào?

Căn cứ Điều 144 Bộ Luật Lao động 2019 quy định nguyên tắc sử dụng lao động vị thành niên (lao động chưa thành niên) như sau:

- Lao động chưa thành niên chỉ được làm công việc phù hợp với sức khỏe để bảo đảm sự phát triển thể lực, trí lực, nhân cách.

- Người sử dụng lao động khi sử dụng lao động chưa thành niên có trách nhiệm quan tâm chăm sóc người lao động về các mặt lao động, sức khỏe, học tập trong quá trình lao động.

- Khi sử dụng lao động chưa thành niên, người sử dụng lao động phải có sự đồng ý của cha, mẹ hoặc người giám hộ; lập sổ theo dõi riêng, ghi đầy đủ họ tên, ngày tháng năm sinh, công việc đang làm, kết quả những lần kiểm tra sức khỏe định kỳ và xuất trình khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền yêu cầu.

- Người sử dụng lao động phải tạo cơ hội để lao động chưa thành niên được học văn hóa, giáo dục nghề nghiệp, đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề.

Những công việc và nơi làm việc bị cấm sử dụng người lao động vị thành niên từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi gồm những gì?

Căn cứ Điều 147 Bộ Luật Lao động 2019, những công việc và nơi làm việc bị cấm sử dụng người lao động vị thành niên từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi gồm:

- Cấm sử dụng người lao động từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi làm các công việc sau đây:

+ Mang, vác, nâng các vật nặng vượt quá thể trạng của người chưa thành niên;

+ Sản xuất, kinh doanh cồn, rượu, bia, thuốc lá, chất tác động đến tinh thần hoặc chất gây nghiện khác;

+ Sản xuất, sử dụng hoặc vận chuyển hóa chất, khí gas, chất nổ;

+ Bảo trì, bảo dưỡng thiết bị, máy móc;

+ Phá dỡ các công trình xây dựng;

+ Nấu, thổi, đúc, cán, dập, hàn kim loại;

+ Lặn biển, đánh bắt thủy, hải sản xa bờ;

+ Công việc khác gây tổn hại đến sự phát triển thể lực, trí lực, nhân cách của người chưa thành niên.

- Cấm sử dụng người lao động từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi làm việc ở các nơi sau đây:

+ Dưới nước, dưới lòng đất, trong hang động, trong đường hầm;

+ Công trường xây dựng;

+ Cơ sở giết mổ gia súc;

+ Sòng bạc, quán bar, vũ trường, phòng hát karaoke, khách sạn, nhà nghỉ, cơ sở tắm hơi, cơ sở xoa bóp; điểm kinh doanh xổ số, dịch vụ trò chơi điện tử;

+ Nơi làm việc khác gây tổn hại đến sự phát triển thể lực, trí lực, nhân cách của người chưa thành niên.

- Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội quy định danh mục tại điểm h khoản 1 và điểm đ khoản 2 Điều 147 Bộ Luật Lao động 2019.

Danh mục công việc nhẹ mà người lao động vị thành niên từ đủ 13 tuổi đến chưa đủ 15 tuổi được làm gồm những gì?

Căn cứ Phụ lục II Thông tư 09/2020/TT-BLĐTBXH quy định danh mục công việc nhẹ mà người lao động vị thành niên từ đủ 13 tuổi đến chưa đủ 15 tuổi được làm gồm:

- Biểu diễn nghệ thuật.

- Vận động viên thể thao.

- Lập trình phần mềm.

- Các nghề truyền thống: chấm men gốm; cưa vỏ trai; làm giấy dó; làm nón lá; chấm nón; dệt chiếu; làm trống; dệt thổ cẩm; thêu thổ cẩm; làm bún gạo; làm miến; làm giá đỗ; làm bánh đa; dệt tơ tằm; se sợi hoa sen; vẽ tranh sơn mài, se nhang, làm vàng mã (trừ các công đoạn có sử dụng hóa chất độc hại như sơn ta, hóa chất tẩy rửa, hóa chất dùng để ướp màu, hóa chất tạo mùi, tạo tàn nhang cong…).

- Các nghề thủ công mỹ nghệ: thêu ren; mộc mỹ nghệ; làm lược sừng; làm tranh dân gian (tranh Đông Hồ, tranh Hàng Trống…); nặn tò he; làm tranh khắc gỗ, biểu tranh lụa; nhặt vỏ sò, điệp để gắn trên tranh mỹ nghệ; mài đánh bóng tranh mỹ nghệ; xâu chuỗi tràng hạt kết cườm, đánh bóng trang sức mỹ nghệ; làm rối búp bê; làm thiếp mừng các sản phẩm từ giấy nghệ thuật trang trí trên thiếp mừng; làm khung tranh mô hình giấy, hộp giấy, túi giấy.

- Đan lát, làm các đồ gia dụng, đồ thủ công mỹ nghệ từ nguyên liệu tự nhiên như: mây, tre, nứa, dừa, chuối, bèo lục bình, đay, cói, quế, guột, đót, lá nón.

- Gói nem, gói kẹo, gói bánh(trừ việc vận hành hoặc sử dụng các máy, thiết bị, dụng cụ đóng gói).

- Nuôi tằm.

- Làm cỏ vườn rau sạch; thu hoạch rau, củ, quả sạch theo mùa.

- Chăn thả gia súc tại nông trại.

- Phụ gỡ lưới cá, đan lưới cá, phơi khô thủy sản.

- Cắt chỉ, đơm nút, thùa khuyết, đóng gói vào hộp các sản phẩm dệt thủ công.