Tên gọi trước đây của Thành phố Hồ Chí Minh là gì? Ý tưởng đặt tên Thành phố Hồ Chí Minh bắt nguồn từ đâu?

Nội dung chính

• Tên gọi trước đây của Thành phố Hồ Chí Minh là gì?
• Ý tưởng đặt tên Thành phố Hồ Chí Minh bắt nguồn từ đâu?
• Thành phố Hồ Chí Minh có phải thành phố trực thuộc trung ương không?

Tên gọi trước đây của Thành phố Hồ Chí Minh là gì?

Thành phố Hồ Chí Minh là thành phố trực thuộc trung ương, thuộc loại đô thị đặc biệt. Trước tên gọi là Thành phố Hồ Chí Minh, Thành phố Hồ Chí Minh còn có những tên gọi khác gắn liền với từng cột mốc lịch sử.

- Gia Định (1698 - giữa thế kỷ 19): Năm 1698, chúa Nguyễn Phúc Chu cử Nguyễn Hữu Cảnh vào Nam kinh lược, chính thức sáp nhập vùng đất này vào Đại Việt và đặt tên là Gia Định. Tên gọi này thể hiện mong muốn về một vùng đất yên bình và thịnh vượng.

- Sài Gòn (giữa thế kỷ 19 - 1975): Trong thời kỳ Pháp thuộc, tên gọi Sài Gòn trở nên phổ biến và được sử dụng chính thức.

- Thành phố Hồ Chí Minh (từ 1976 đến nay): Sau khi đất nước thống nhất năm 1975, Quốc hội nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam quyết định đổi tên Sài Gòn thành Thành phố Hồ Chí Minh vào ngày 2 tháng 7 năm 1976, nhằm tôn vinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, lãnh tụ của dân tộc. ​

Ngoài ra, trong quá khứ, Thành phố Hồ Chí Minh còn được gọi bằng các tên như:​

- Sài Gòn - Chợ Lớn: Phản ánh sự hợp nhất giữa Sài Gòn và khu vực Chợ Lớn, nơi tập trung đông đảo người Hoa sinh sống và buôn bán.​

- Sài Gòn - Gia Định: Thể hiện sự mở rộng và kết hợp giữa Sài Gòn và vùng Gia Định lân cận.

Tên gọi trước đây của Thành phố Hồ Chí Minh là gì? Ý tưởng đặt tên Thành phố Hồ Chí Minh bắt nguồn từ đâu? (Hình từ Internet)

Ý tưởng đặt tên Thành phố Hồ Chí Minh bắt nguồn từ đâu?

​Ý tưởng đổi tên Sài Gòn thành Thành phố Hồ Chí Minh xuất phát từ những năm 1946, nhằm tôn vinh Chủ tịch Hồ Chí Minh và thể hiện lòng biết ơn đối với người lãnh đạo dân tộc.

Cụ thể, ngày 26 tháng 8 năm 1946, tại cuộc họp của Phòng Nam Bộ Trung ương ở Hà Nội, bác sĩ Trần Hữu Nghiệp đã đề xuất lấy tên Hồ Chí Minh đặt cho Sài Gòn – Gia Định. Ý tưởng này nhanh chóng được hưởng ứng, và ngay sau đó, 57 người miền Nam tham gia cách mạng đã cùng ký vào bản nghị quyết, đề nghị đổi tên thành phố Sài Gòn thành Thành phố Hồ Chí Minh. ​

Mặc dù đề xuất này được đưa ra từ năm 1946, nhưng phải đến ngày 2 tháng 7 năm 1976, sau khi đất nước thống nhất, Quốc hội khóa VI mới chính thức quyết định đổi tên Sài Gòn thành Thành phố Hồ Chí Minh. Việc đổi tên này không chỉ để tôn vinh Chủ tịch Hồ Chí Minh mà còn biểu tượng cho ý chí quật cường và lòng quyết tâm của nhân dân Nam Bộ trong cuộc đấu tranh giành độc lập và thống nhất đất nước. ​

Vào ngày 2/7/1976 Quốc hội Đã ban hành Nghị quyết về việc chính thức đặt tên Thành phố Sài Gòn - Gia Định là Thành phố Hồ Chí Minh năm 1976. Sau Nghị quyết này, tên gọi Thành phố Hồ Chí Minh chính thức được sử dụng.

Như vậy, ý tưởng đặt tên Thành phố Hồ Chí Minh đã xuất hiện rất sớm từ năm 1946, nhưng phải đến năm 1976 mới được chính thức thực hiện.

Thành phố Hồ Chí Minh có phải thành phố trực thuộc trung ương không?

Theo Điều 4 Nghị quyết 1211/2016/UBTVQH13 sửa đổi bởi điểm a khoản 4 khoản 20 Điều 1 Nghị quyết 27/2022/UBTVQH15 quy định về tiêu chuẩn của thành phố trực thuộc trung ương như sau:

Tiêu chuẩn của thành phố trực thuộc trung ương

1. Quy mô dân số từ 1.000.000 người trở lên.

2. Diện tích tự nhiên từ 1.500 km2 trở lên.

3. Đơn vị hành chính trực thuộc:

a) Số đơn vị hành chính cấp huyện trực thuộc có từ 09 đơn vị trở lên;

b) Tỷ lệ số quận, thị xã, thành phố trực thuộc trên tổng số đơn vị hành chính cấp huyện từ 60% trở lên, trong đó có ít nhất là 02 quận.

4. Đã được công nhận là đô thị loại đặc biệt hoặc loại I; hoặc khu vực dự kiến thành lập thành phố trực thuộc trung ương đã được phân loại đạt tiêu chí của đô thị loại đặc biệt hoặc loại I.

5. Cơ cấu và trình độ phát triển kinh tế - xã hội đạt quy định tại Phụ lục ban hành kèm theo Nghị quyết này.

Theo Phụ lục 4 ban hành kèm theo Nghị quyết 26/2022/UBTVQH15 sửa đổi Nghị quyết 1210/2016/UBTVQH13 và Nghị quyết 175/2024/QH15, hiện nay nước ta có 06 thành phố trực thuộc trung ương:

(1) Thành phố Hà Nội: Đây là thủ đô Việt Nam, là một thành phố trực thuộc trung ương. Hà Nội cũng là thành phố có diện tích lớn nhất, vừa là trung tâm chính trị vừa là trung tâm kinh tế, văn giáo, giáo dục quan trọng tại Việt Nam.

(2) Thành phố Hải Phòng: Thuộc khu vực Đồng bằng sông Hồng.

(3) Thành phố Đà Nẵng: Thuộc khu vực Bắc Trung Bộ và duyên hải miền Trung.

(4) Thành phố Hồ Chí Minh: Thuộc khu vực Đông Nam Bộ, là trung tâm kinh tế, văn hóa, giáo dục, khoa học kỹ thuật và du lịch lớn nhất cả nước.

(5) Thành phố Cần Thơ: Thuộc khu vực Đồng bằng Sông Cửu Long.

(6) Thành phố Huế: Thuộc khu vực Bắc Trung Bộ và duyên hải miền Trung

Như vậy, Thành phố Hồ Chí Minh là một trong số 06 thành phố trực thuộc trung ương của nước ta.