Điểm mới Dự thảo Nghị quyết sắp xếp đơn vị hành chính 2025 đáng chú ý? Dự thảo nghị quyết về sắp xếp đơn vị hành chính?

Nội dung chính

• Điểm mới Dự thảo Nghị quyết sắp xếp đơn vị hành chính 2025 đáng chú ý? Dự thảo nghị quyết về sắp xếp đơn vị hành chính?
• Tải về Dự thảo Nghị quyết sắp xếp đơn vị hành chính?
• Hồ sơ, trình tự thực hiện sáp nhập tỉnh, xã?

Điểm mới Dự thảo Nghị quyết sắp xếp đơn vị hành chính 2025 đáng chú ý? Dự thảo nghị quyết về sắp xếp đơn vị hành chính?

Ngày 26/3/2025, Bộ Nội vụ đang lấy ý kiến về dự thảo Nghị quyết sắp xếp đơn vị hành chính 2025 (sau đây gọi tắt là Dự thảo). Điểm mới Dự thảo Nghị quyết sắp xếp đơn vị hành chính 2025 đáng chú ý như sau:

Điểm mới Dự thảo Nghị quyết sắp xếp đơn vị hành chính 2025

(1) Quy định mới về tiêu chí sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã, bỏ cấp huyện

Tại Điều 1, 2 Dự thảo quy định rõ:

+ Đơn vị hành chính cấp tỉnh thực hiện sắp xếp (Điều 1)

+ Tiêu chí xác định đơn vị hành chính cấp xã thực hiện sắp xếp (Điều 2)

Hiện nay, tại Nghị quyết 35/2023/UBTVQH15 về sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023-2030 chỉ quy định: Việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã bao gồm các trường hợp thành lập, nhập, giải thể, điều chỉnh địa giới đơn vị hành chính huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc trung ương (sau đây gọi là cấp huyện), xã, phường, thị trấn (sau đây gọi là cấp xã).

(Khoản 1 Điều 1 Nghị quyết 35/2023/UBTVQH15)

=> Như vậy, Dự thảo đã bổ sung quy định mới về việc sắp sếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, sửa đổi tiêu chí xác định đơn vị hành chính cấp xã thực hiện sắp xếp, bỏ quy định về sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện được nêu tại Nghị quyết 35/2023/UBTVQH15.

(2) Tiêu chí mới về sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã

Thay vì phân chia thành hai giai đoạn sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã (giai đoạn 2023 - 2025, giai đoạn 2026 - 2030) tại khoản 2, 3 Điều 1 Nghị quyết 35/2023/UBTVQH15, tại Điều 2 Dự thảo đã thay đổi tiêu chí xác định đơn vị hành chính cấp xã thực hiện sắp xếp, cụ thể:

- Đơn vị hành chính cấp xã có diện tích tự nhiên hoặc quy mô dân số dưới 300% tiêu chuẩn của đơn vị hành chính tương ứng quy định tại Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về tiêu chuẩn của đơn vị hành chính và phân loại đơn vị hành chính.

- Cân nhắc kỹ các yếu tố đặc thù lịch sử, truyền thống, văn hóa, dân tộc, tôn giáo, tín ngưỡng, phong tục, tập quán, vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên, liên kết tiểu vùng, vùng tỉnh, quy mô, trình độ phát triển kinh tế, bảo đảm quốc phòng, an ninh chính trị, trật tự xã hội, hạ tầng giao thông và công nghệ thông tin phục vụ yêu cầu quản lý nhà nước và phát triển kinh tế - xã hội.

(3) Sửa đổi, bổ sung nguyên tắc sắp xếp đơn vị hành chính

Tại Điều 3 Dự thảo sửa đổi, bổ sung nguyên tắc sắp xếp đơn vị hành chính, như sau:

- Việc sắp xếp đơn vị hành chính phải tuân thủ Hiến pháp, thực hiện trình tự, thủ tục theo quy định tại Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Nghị quyết này và các văn bản quy phạm pháp luật khác có liên quan.

- Thực hiện sắp xếp nguyên trạng các đơn vị hành chính cùng cấp để hình thành đơn vị hành chính mới.

Trường hợp sáp nhập tỉnh với tỉnh thì đơn vị hành chính mới sau sắp xếp là tỉnh; trường hợp sáp nhập tỉnh với thành phố trực thuộc trung ương thì đơn vị mới sau sắp xếp là thành phố trực thuộc trung ương.

Trường hợp sắp xếp phường với các đơn vị hành chính cùng cấp thì đơn vị hành chính mới sau sắp xếp là phường; trường hợp sắp xếp xã, thị trấn thì đơn vị hành chính mới sau sắp xếp là xã.

- Trường hợp thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã làm thay đổi địa giới ĐVHC cấp huyện thì không phải xem xét điều kiện, tiêu chuẩn và không phải thực hiện quy trình, thủ tục điều chỉnh địa giới của đơn vị hành chính cấp huyện mà ĐVHC cấp xã đỏ trực thuộc.

(4) 02 trường hợp không bắt buộc sắp xếp đơn vị hành chính

Tại Điều 2 Dự thảo sửa đổi trường hợp không bắt buộc sắp xếp đơn vị hành chính, cụ thể:

- Đơn vị hành chính có vị trí biệt lập và khó tổ chức giao thông kết nối thuận lợi với các đơn vị hành chính liền kề.

- Đơn vị hành chính có vị trí đặc biệt quan trọng nếu thực hiện sắp xếp sẽ ảnh hưởng đến quốc phòng an ninh và việc bảo vệ chủ quyền quốc gia.

(5) Tiêu chuẩn đơn vị hành chính sau sắp xếp

Thứ nhất, cấp tỉnh

Tại Điều 5 Dự thảo bổ sung mới hoàn toàn quy định về tiêu chuẩn đơn vị hành chính cấp tỉnh sau sắp xếp.

Thứ hai, cấp xã

Tại Điều 6 Dự thảo sửa đổi, bổ sung quy định về tiêu chuẩn và số lượng đơn vị hành chính xã, phường sau sắp xếp. Cụ thể, đáng chú ý như sau:

- Sửa đổi, bổ sung quy định về tiêu chuẩn xã sau sắp xếp, theo đó:

"Xã mới sau sắp xếp có đồng thời diện tích tự nhiên và quy mô dân số đạt từ 300% trở lên tiêu chuẩn của xã quy định tại Nghị quyết 1211/2016/UBTVQH13" thay vì "Đơn vị hành chính cấp xã có diện tích tự nhiên đạt từ 30% trở lên tiêu chuẩn của đơn vị hành chính tương ứng và quy mô dân số đạt từ 300% trở lên tiêu chuẩn của đơn vị hành chính tương ứng quy định tại Nghị quyết 1211/2016/UBTVQH13" (tại điểm c khoản 1 Điều 4 Nghị quyết 35/2023/UBTVQH15)

- Bổ sung quy định về tiêu chuẩn quy mô dân số của xã miền núi, vùng cao hoặc có đường biên giới quốc gia trên đất liền

Riêng đối với tiêu chuẩn quy mô dân số của xã miền núi, vùng cao hoặc có đường biên giới quốc gia trên đất liền mà có từ 30% trở lên dân số là người dân tộc thiểu số thì mức tối thiểu là 7.500 người.

- Bổ sung quy định về quy mô dân số, diện tích phường sau sắp xếp

Phường mới sau sắp xếp có đồng thời diện tích tự nhiên từ 35km trở lên; quy mô dân số từ 50.000 người trở lên; riêng phường ở miền núi, vùng cao có quy mô dân số từ 35.000 người trở lên.

- Bổ sung quy định về số lượng đơn vị hành chính xã, phường sau sắp xếp

Tổng số lượng đơn vị hành chính xã, phường sau sắp xếp giảm tối thiểu 70% và giảm tối đa 75% so với tổng số lượng đơn vị hành chính cấp xã trước sắp xếp trên địa bàn tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương. Trường hợp đặc biệt không thể đáp ứng quy định tại khoản 1, 2 và 3 Điều này thì Chính phủ báo cáo Uỷ ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định.

(6) Sửa đổi, bổ sung nguồn số liệu về diện tích tự nhiên và quy mô dân số của đơn vị hành chính thực hiện việc sắp xếp

Tại Điều 5 Dự thảo sửa đổi, bổ sung nguồn số liệu sắp xếp đơn vị hành chính như sau:

...

2. Quy mô dân số của đơn vị hành chính được xác định là dân số thường trú do cơ quan Công an có thẩm quyền cung cấp, xác nhận.

3. Số liệu về diện tích tự nhiên và quy mô dân số được tính đến thời điểm ngày 31 tháng 12 năm 2024.

=> Như vậy, nguồn số liệu sẽ được tính tới ngày 31/12/2024 thay vì phân chia thành hai giai đoạn như khoản 3 Điều 5 Nghị quyết 35/2023/UBTVQH15 (giai đoạn 2023 - 2025 được tính đến thời điểm ngày 31/12/2022; giai đoạn 2026 - 2030 được tính đến thời điểm ngày 31/12/2025)

(7) Hướng dẫn đặt, đổi tên xã phường hình thành sau sắp xếp

Tại Điều 8 Dự thảo sửa đổi, bổ sung việc hướng dẫn đặt tên, đổi tên xã, phường hình thành sau sắp xếp, cụ thể:

- Tên gọi của xã, phường mới hình thành sau sắp xếp cần dễ nhận diện, ngắn gọn, dễ đọc, dễ nhớ, bảo đảm tính hệ thống, khoa học, khuyến khích đặt tên của xã, phường theo số thứ tự hoặc theo tên của ĐVHC cấp huyện (trước sắp xếp) có gắn với số thứ tự để thuận lợi cho việc số hoả, cập nhật dữ liệu thông tin.

- Khuyến khích việc sử dụng một trong các tên gọi đã có của các đơn vị hành chính trước khi sắp xếp; tên gọi của đơn vị hành chính có giá trị lịch sử, truyền thống, văn hoá và đã được Nhân dân địa phương đồng tình ủng hộ.

- Tên của xã, phường mới sau sắp xếp không được trùng với tên của đơn vị hành chính cùng cấp hiện có trong phạm vi tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương hoặc phạm vi tỉnh, thành phố dự kiến thành lập theo định hướng sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

(8) Bổ sung ngân sách trung ương hỗ trợ sắp xếp đơn vị hành chính tỉnh

Tại khoản 2 Điều 21 Dự thảo quy định:

Ngân sách trung ương hỗ trợ một lần cho các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương nhận bổ sung cân đối ngân sách với định mức 100 tỷ đồng cho mỗi đơn vị hành chính cấp tỉnh giảm và 500 triệu đồng cho mỗi đơn vị hành chính cấp xã giảm.

Hiện nay, ngân sách trung ương hỗ trợ một lần cho các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương nhận bổ sung cân đối ngân sách với định mức 20 tỷ đồng cho mỗi đơn vị hành chính cấp huyện giảm và 500 triệu đồng cho mỗi đơn vị hành chính cấp xã giảm để hỗ trợ đầu tư xây dựng cơ bản phục vụ việc sắp xếp đơn vị hành chính.

Chú ý: Bộ Nội vụ đang lấy ý kiến về Nghị quyết về việc sắp xếp đơn vị hành chính của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (dự thảo). Do đó, nếu Dự thảo không có gì thay đổi và được được thông qua thì những điểm mới nêu trên sẽ có hiệu lực.

Điểm mới Dự thảo Nghị quyết sắp xếp đơn vị hành chính 2025 đáng chú ý? Dự thảo nghị quyết về sắp xếp đơn vị hành chính? (Hình từ Internet)

Tải về Dự thảo Nghị quyết sắp xếp đơn vị hành chính?

Tải về Dự thảo Nghị quyết sắp xếp đơn vị hành chính tại đây

Hồ sơ, trình tự thực hiện sáp nhập tỉnh, xã?

Căn cứ tại Điều 10 Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2025 quy định trình tự, thủ tục sáp nhập tỉnh, xã như sau:

(1) Chính phủ tổ chức xây dựng đề án thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới và đổi tên đơn vị hành chính cấp tỉnh trình Quốc hội; Ủy ban nhân dân cấp tỉnh tổ chức xây dựng đề án thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới và đổi tên đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã trình Chính phủ để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

(2) Hồ sơ đề án thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới và đổi tên đơn vị hành chính gồm có:

- Tờ trình về việc thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới và đổi tên đơn vị hành chính;

- Đề án về việc thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới và đổi tên đơn vị hành chính;

- Báo cáo tổng hợp ý kiến Nhân dân, ý kiến của Hội đồng nhân dân các cấp và các cơ quan, tổ chức có liên quan;

- Dự thảo nghị quyết của Quốc hội hoặc dự thảo nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới và đổi tên đơn vị hành chính.

(3) Đề án thành lập, giải thể, nhập, chia dơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới và đổi tên đơn vị hành chính phải được lấy ý kiến Nhân dân ở những đơn vị hành chính cấp xã chịu ảnh hưởng trực tiếp. Ủy ban nhân dân cấp tỉnh chịu trách nhiệm tổ chức lấy ý kiến Nhân dân về chú mương thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới vớ đổi tên đơn vị hành chính bằng các hình thức phù hợp theo quy định của Chính phủ.

(4) Sau khi có kết quả lấy ý kiến Nhân dân, cơ quan xây dựng đề án có trách nhiệm hoàn thiện đề án và gửi Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã ở các đơn vị hành chính có liên quan để xem xét, cho ý kiến về việc thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới và đổi tên đơn vị hành chính.

(5) Đề án thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới và đổi tên đơn vị hành chính phải được thẩm định trước khi trinh Chính phủ và dược thẩm tra trước khi trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định.

(6) Việc lập đề án, trình tự, thủ tục xem xét, thông qua đề án thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới và đổi tên đơn vị hành chính thực hiện theo quy định của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.