Bắt buộc người lao động tham gia công đoàn để được tuyển dụng, giao kết hoặc gia hạn hợp đồng lao động bị xử lý như thế nào?

Nội dung chính

• Công đoàn đại diện, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động như thế nào?
• Có được bắt buộc người lao động tham gia công đoàn không?
• Bắt buộc người lao động tham gia công đoàn để được tuyển dụng, giao kết hoặc gia hạn hợp đồng lao động bị xử lý như thế nào?

Công đoàn đại diện, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động như thế nào?

Căn cứ Điều 10 Luật Công đoàn 2012 quy định như sau:

Đại diện, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động

1. Hướng dẫn, tư vấn cho người lao động về quyền, nghĩa vụ của người lao động khi giao kết, thực hiện hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc với đơn vị sử dụng lao động.

2. Đại diện cho tập thể người lao động thương lượng, ký kết và giám sát việc thực hiện thoả ước lao động tập thể.

3. Tham gia với đơn vị sử dụng lao động xây dựng và giám sát việc thực hiện thang, bảng lương, định mức lao động, quy chế trả lương, quy chế thưởng, nội quy lao động.

4. Đối thoại với đơn vị sử dụng lao động để giải quyết các vấn đề liên quan đến quyền lợi và nghĩa vụ của người lao động.

5. Tổ chức hoạt động tư vấn pháp luật cho người lao động.

6. Tham gia với cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền giải quyết tranh chấp lao động.

7. Kiến nghị với tổ chức, cơ quan nhà nước có thẩm quyền xem xét, giải quyết khi quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của tập thể người lao động hoặc của người lao động bị xâm phạm.

8. Đại diện cho tập thể người lao động khởi kiện tại Toà án khi quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của tập thể người lao động bị xâm phạm; đại diện cho người lao động khởi kiện tại Toà án khi quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động bị xâm phạm và được người lao động uỷ quyền.

9. Đại diện cho tập thể người lao động tham gia tố tụng trong vụ án lao động, hành chính, phá sản doanh nghiệp để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của tập thể người lao động và người lao động.

10. Tổ chức và lãnh đạo đình công theo quy định của pháp luật.

Chính phủ quy định chi tiết Điều này sau khi thống nhất với Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam.

Theo đó, khi tham gia vào công đoàn, người lao động sẽ được công đoàn đại diện, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động theo quy định như trên.

Bắt buộc người lao động tham gia công đoàn để được tuyển dụng, giao kết hoặc gia hạn hợp đồng lao động bị xử lý như thế nào? (Hình từ Internet)

Có được bắt buộc người lao động tham gia công đoàn không?

Căn cứ khoản 1 Điều 170 Bộ luật Lao động 2019 quy định như sau:

Quyền thành lập, gia nhập và tham gia hoạt động của tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở

1. Người lao động có quyền thành lập, gia nhập và hoạt động công đoàn theo quy định của Luật Công đoàn.

...

Theo đó, người lao động có quyền gia nhập công đoàn theo quy định của Luật Công đoàn 2012.

Căn cứ khoản 1 Điều 45 Nghị định 145/2020/NĐ-CP quy định người lao động được quyết định những nội dung sau:

Nội dung, hình thức người lao động được quyết định

1. Người lao động được quyết định những nội dung sau:

a) Giao kết, sửa đổi, bổ sung, chấm dứt hợp đồng lao động theo quy định của pháp luật;

b) Gia nhập hoặc không gia nhập tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở;

c) Tham gia hoặc không tham gia đình công theo quy định của pháp luật;

d) Biểu quyết nội dung thương lượng tập thể đã đạt được để ký kết thỏa ước lao động tập thể theo quy định của pháp luật;

đ) Nội dung khác theo quy định của pháp luật hoặc theo thỏa thuận của các bên.

...

Theo đó, người lao động được quyền quyết định việc gia nhập hoặc không gia nhập tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở.

Tham gia công đoàn được thực hiện trên tinh thần tự nguyện, tùy vào nhu cầu, mong muốn của người lao động.

Bắt buộc người lao động tham gia công đoàn để được tuyển dụng, giao kết hoặc gia hạn hợp đồng lao động bị xử lý như thế nào?

Căn cứ khoản 1 Điều 175 Bộ luật Lao động 2019 quy định như sau:

Các hành vi bị nghiêm cấm đối với người sử dụng lao động liên quan đến thành lập, gia nhập và hoạt động của tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở

1. Phân biệt đối xử đối với người lao động, thành viên ban lãnh đạo của tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở vì lý do thành lập, gia nhập hoặc hoạt động tổ chức đại diện người lao động, bao gồm:

a) Yêu cầu tham gia, không tham gia hoặc ra khỏi tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở để được tuyển dụng, giao kết hoặc gia hạn hợp đồng lao động;

b) Sa thải, kỷ luật, đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động, không tiếp tục giao kết hoặc gia hạn hợp đồng lao động, chuyển người lao động làm công việc khác;

c) Phân biệt đối xử về tiền lương, thời giờ làm việc, các quyền và nghĩa vụ khác trong quan hệ lao động;

d) Cản trở, gây khó khăn liên quan đến công việc nhằm làm suy yếu hoạt động của tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở.

...

Theo đó hành vi bắt buộc người lao động tham gia công đoàn cơ sở để được tuyển dụng, giao kết hoặc gia hạn hợp đồng lao động là hành vi bị nghiêm cấm đối với người sử dụng lao động liên quan đến thành lập, gia nhập và hoạt động của tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở.

Căn cứ khoản 1 Điều 36 Nghị định 12/2022/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi vi phạm quy định về phân biệt đối xử vì lý do thành lập, gia nhập và hoạt động của tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở, cụ thể như sau:

Vi phạm quy định về phân biệt đối xử vì lý do thành lập, gia nhập và hoạt động của tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở

1. Phạt tiền từ 15.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với người sử dụng lao động có hành vi phân biệt đối xử đối với người lao động, thành viên ban lãnh đạo của tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở vì lý do thành lập, gia nhập hoặc hoạt động tổ chức đại diện người lao động, bao gồm một trong các hành vi sau đây:

a) Phân biệt đối xử về tiền lương, thời giờ làm việc, các quyền và nghĩa vụ khác trong quan hệ lao động;

b) Yêu cầu tham gia, không tham gia hoặc ra khỏi tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở để được tuyển dụng, giao kết hoặc gia hạn hợp đồng lao động;

c) Kỷ luật lao động, đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động, không tiếp tục giao kết hợp đồng lao động, không gia hạn hợp đồng lao động hoặc chuyển người lao động làm công việc khác;

d) Cản trở, gây khó khăn liên quan đến công việc nhằm làm suy yếu hoạt động của tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở.

...

Theo khoản 1 Điều 6 Nghị định 12/2022/NĐ-CP thì mức phạt quy định nêu trên chỉ là mức phạt đối với cá nhân. Mức phạt tiền đối với tổ chức sẽ bằng 02 lần mức phạt đối với cá nhân.

Như vậy, hành vi người sử dụng lao động bắt buộc người người lao động tham gia công đoàn cơ sở để được tuyển dụng, giao kết hoặc gia hạn hợp đồng lao động sẽ bị xử phạt hành chính với mức phạt tiền như sau:

- Từ 15.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với người sử dụng lao động là cá nhân.

- Từ 30.000.000 đồng đến 60.000.000 đồng đối với người sử dụng lao động là tổ chức.