Xét xử vụ án hình sự có bị hại là người dưới 18 tuổi thì có được yêu cầu cách ly bị hại với bị cáo hay không? Thẩm phán, Hội thẩm xét xử vụ án phải đáp ứng điều kiện gì?

Nội dung chính

• Người bị hại là người dưới 18 tuổi bị tổn thương nghiêm trọng về tâm lý là gì?
• Cơ quan nào có thẩm quyền xét xử vụ án có bị hại là người dưới 18 tuổi?
• Thẩm phán, Hội thẩm được phân công xét xử vụ án hình sự có bị hại là người dưới 18 tuổi phải đáp ứng điều kiện gì?
• Xét xử vụ án hình sự có bị hại là người dưới 18 tuổi thì có được yêu cầu cách ly bị hại với bị cáo hay không? 

Người bị hại là người dưới 18 tuổi bị tổn thương nghiêm trọng về tâm lý là gì?

Theo khoản 1 Điều 2 Thông tư 02/2018/TT-TANDTC, người dưới 18 tuổi bị tổn thương nghiêm trọng về tâm lý được định nghĩa như sau:

“1. Người bị hại là người dưới 18 tuổi bị tổn thương nghiêm trọng về tâm lý là người luôn ở trong trạng thái hoảng loạn, sợ hãi, suy nhược về tinh thần và thể chất, rối loạn tâm thần và hành vi do tác động bởi hành vi phạm tội gây ra.”

Cơ quan nào có thẩm quyền xét xử vụ án có bị hại là người dưới 18 tuổi?

Căn cứ theo Điều 3 Thông tư 02/2018/TT-TANDTC, quy định về thẩm quyền xét xử các vụ án hình sự của Tòa gia đình và người chưa thành niên như sau:

“Điều 3. Thẩm quyền xét xử các vụ án hình sự của Tòa gia đình và người chưa thành niên

Tòa gia đình và người chưa thành niên có thẩm quyền xét xử các vụ án hình sự sau đây:

1. Vụ án hình sự có bị cáo là người dưới 18 tuổi.

2. Vụ án hình sự có người bị hại là người dưới 18 tuổi bị tổn thương nghiêm trọng về tâm lý hoặc cần sự hỗ trợ về điều kiện sống, học tập do không có môi trường gia đình lành mạnh như những người dưới 18 tuổi khác.”

Như vậy, đối với vụ án hình sự có người bị hại là người dưới 18 tuổi bị tổn thương nghiêm trọng về tâm lý thì cơ quan có thẩm quyền xét xử là Tòa gia đình và người chưa thành niên.

Xét xử vụ án hình sự có bị hại là người dưới 18 tuổi thì có được yêu cầu cách ly bị hại với bị cáo hay không?

Thẩm phán, Hội thẩm được phân công xét xử vụ án hình sự có bị hại là người dưới 18 tuổi phải đáp ứng điều kiện gì?

Theo Điều 6 Thông tư 02/2018/TT-TANDTC, quy định về việc phân công Thẩm phán, Hội thẩm như sau:

“Điều 6. Phân công Thẩm phán, Hội thẩm

Khi giải quyết vụ án hình sự có người tham gia tố tụng là người dưới 18 tuổi, Chánh án Tòa án phân công Thẩm phán, Hội thẩm phải bảo đảm các điều kiện sau đây:

1. Thẩm phán là người có kinh nghiệm xét xử các vụ án liên quan đến người dưới 18 tuổi hoặc đã được đào tạo, tập huấn, bồi dưỡng về kỹ năng giải quyết các vụ án hình sự có người tham gia tố tụng là người dưới 18 tuổi hoặc đã được đào tạo, tập huấn, bồi dưỡng về tâm lý học, khoa học giáo dục đối với người dưới 18 tuổi.

2. Có 01 Hội thẩm là giáo viên, cán bộ Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh hoặc người có kinh nghiệm, hiểu biết tâm lý người dưới 18 tuổi.”

Như vậy, Thẩm phán, Hội thẩm được phân công giải quyết vụ án hình sự có bị hại là người dưới 18 tuổi phải bảo đảm các điều kiện sau đây:

- Thẩm phán là người có kinh nghiệm xét xử các vụ án liên quan đến người dưới 18 tuổi hoặc đã được đào tạo, tập huấn, bồi dưỡng về kỹ năng giải quyết các vụ án hình sự có người tham gia tố tụng là người dưới 18 tuổi hoặc đã được đào tạo, tập huấn, bồi dưỡng về tâm lý học, khoa học giáo dục đối với người dưới 18 tuổi.

- Có 01 Hội thẩm là giáo viên, cán bộ Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh hoặc người có kinh nghiệm, hiểu biết tâm lý người dưới 18 tuổi.

Lưu ý: Quy định này áp dụng đối với bị hại là người dưới 18 tuổi là người bị tổn thương nghiêm trọng về tâm lý hoặc cần sự hỗ trợ về điều kiện sống, học tập do không có môi trường gia đình lành mạnh như những người dưới 18 tuổi khác.

Xét xử vụ án hình sự có bị hại là người dưới 18 tuổi thì có được yêu cầu cách ly bị hại với bị cáo hay không?

Theo khoản 1 Điều 10 Thông tư 02/2018/TT-TANDTC, quy định về việc tiếp xúc giữa người bị hại là người dưới 18 tuổi với bị cáo như sau:

“1. Trong quá trình xét xử vụ án, Hội đồng xét xử phải cách ly người bị hại là người dưới 18 tuổi với bị cáo trong những trường hợp sau đây:

a) Những vụ án có người bị hại là người dưới 18 tuổi bị xâm hại tình dục, bị bạo hành hoặc bị mua bán;

b) Những vụ án có người bị hại là người dưới 10 tuổi;

c) Những vụ án khác có yêu cầu của người dưới 18 tuổi hoặc người đại diện của họ và Hội đồng xét xử xét thấy cần phải cách ly để bảo đảm lợi ích tốt nhất của người dưới 18 tuổi.”

Như vậy, theo quy định nêu trên, đối với những vụ án có người bị hại là người dưới 18 tuổi bị xâm hại tình dục, bị bạo hành hoặc bị mua bán thì Hội đồng xét xử sẽ tự thực hiện cách ly người bị hại là người dưới 18 tuổi với bị cáo. Còn với những vụ án khác thì người bị hại là người dưới 18 tuổi hoặc người đại diện của họ vẫn có quyền yêu cầu cách ly, nếu Hội đồng xét xử xét thấy cần phải cách ly để bảo đảm lợi ích tốt nhất của người dưới 18 tuổi thì việc cách ly sẽ được thực hiện.