Nắn chỉnh hình tật chân chữ X được hiểu như thế nào? Thủ thuật sẽ chỉ định cho người bệnh như thế nào?

Nội dung chính

• Nắn chỉnh hình tật chân chữ X được hiểu như thế nào?
• Nắn chỉnh hình tật chân chữ X sẽ chỉ định cho người bệnh như thế nào?
• Nắn chỉnh hình tật chân chữ X chống chỉ định khi nào?

Nắn chỉnh hình tật chân chữ X được hiểu như thế nào?

Nắn chỉnh hình tật chân chữ X là một trong 42 quy trình kỹ thuật chuyên ngành Ngoại khoa - chuyên khoa Nắn chỉnh hình, bó bột ban hành kèm theo Quyết định 199/QĐ-BYT năm 2014.

Căn cứ theo tiểu mục I Mục 20 Quy trình kỹ thuật nắn chỉnh hình tật chân chữ X ban hành kèm theo Quyết định 199/QĐ-BYT năm 2014 như sau:

NẮN CHỈNH HÌNH TẬT CHÂN CHỮ X

I. ĐẠI CƯƠNG

- Tật chân chữ X đối ngược với tật chân chữ O cơ bản là về hình thái học.

Với tật chân chữ X, khi người bệnh nằm ngửa và duỗi gối, nếu ta khép 2 chân vào nhau, để 2 đầu gối chạm sát vào nhau thì 2 cổ chân choãi ra 2 bên, không áp vào nhau được. Ở thể nặng, khi đi lại đôi khi khó khăn do 2 đầu gối va vào nhau.

- Giống như tật chân chữ O, tật chân chữ X cũng có thể gặp ở 1 chân hoặc 2 chân, với các mức độ nặng nhẹ khác nhau.

- Nguyên nhân không có gì rõ ràng, nhiều khi người ta cho rằng có thể do chấn thương từ tuổi sơ sinh, phần bên ngoài của sụn phát triển của đầu dưới xương đùi hoặc đầu trên xương chầy bị dồn nén lại (gây hiện tượng dính sụn, còn gọi là hiện tượng épiphysiodèse sau gẫy xương kiểu Salter-Harris tuýp V). Gẫy xương kiểu này rất nặng nhưng lại kín đáo nên thường bỏ sót, chỉ phát hiện khi có để lại di chứng cong xương, chỉ có tính chất hồi cứu.

- Về vị trí, thường gặp chỗ cong nhất của xương là ở vùng gối (đầu dưới xương đùi hoặc đầu trên xương chầy), nên chủ yếu điều trị bằng phẫu thuật. Việc nắn chỉnh hình ở vùng khớp khó thực hiện được, vì khi ta nắn gẫy xương chưa chắc xương đã gẫy, mà chỉ có thể làm bửa khớp, đứt dây chằng bên ngoài của khớp gối mà thôi. Cho nên chỉ định nắn chỉnh hình tật chân chữ X rất hạn chế.

- Nếu không được điều trị, về lâu dài ngoài ảnh hưởng thẩm mỹ, còn bị ảnh hưởng chức năng của các khớp lân cận.

...

Theo đó, có thể thấy rằng nắn chỉnh hình tật chân chữ X được quy định là:

- Tật chân chữ X đối ngược với tật chân chữ O cơ bản là về hình thái học.

Với tật chân chữ X, khi người bệnh nằm ngửa và duỗi gối, nếu ta khép 2 chân vào nhau, để 2 đầu gối chạm sát vào nhau thì 2 cổ chân choãi ra 2 bên, không áp vào nhau được.

Ở thể nặng, khi đi lại đôi khi khó khăn do 2 đầu gối va vào nhau.

- Giống như tật chân chữ O, tật chân chữ X cũng có thể gặp ở 1 chân hoặc 2 chân, với các mức độ nặng nhẹ khác nhau.

- Nguyên nhân không có gì rõ ràng, nhiều khi người ta cho rằng có thể do chấn thương từ tuổi sơ sinh, phần bên ngoài của sụn phát triển của đầu dưới xương đùi hoặc đầu trên xương chầy bị dồn nén lại (gây hiện tượng dính sụn, còn gọi là hiện tượng épiphysiodèse sau gẫy xương kiểu Salter-Harris tuýp V).

Gẫy xương kiểu này rất nặng nhưng lại kín đáo nên thường bỏ sót, chỉ phát hiện khi có để lại di chứng cong xương, chỉ có tính chất hồi cứu.

- Về vị trí, thường gặp chỗ cong nhất của xương là ở vùng gối (đầu dưới xương đùi hoặc đầu trên xương chầy), nên chủ yếu điều trị bằng phẫu thuật.

Việc nắn chỉnh hình ở vùng khớp khó thực hiện được, vì khi ta nắn gẫy xương chưa chắc xương đã gẫy, mà chỉ có thể làm bửa khớp, đứt dây chằng bên ngoài của khớp gối mà thôi.

Cho nên chỉ định nắn chỉnh hình tật chân chữ X rất hạn chế.

- Nếu không được điều trị, về lâu dài ngoài ảnh hưởng thẩm mỹ, còn bị ảnh hưởng chức năng của các khớp lân cận.

Như vậy, có thể thấy rằng nắn chỉnh hình tật chân chữ X sẽ được hiểu theo quy định trên.

Nắn chỉnh hình tật chân (Hình từ Internet)

Nắn chỉnh hình tật chân chữ X sẽ chỉ định cho người bệnh như thế nào?

Căn cứ theo tiểu mục II Mục 20 Quy trình kỹ thuật nắn chỉnh hình tật chân chữ X ban hành kèm theo Quyết định 199/QĐ-BYT năm 2014 như sau:

NẮN CHỈNH HÌNH TẬT CHÂN CHỮ X

...

II. CHỈ ĐỊNH

1. Xương phát triển bình thường.

2. Chân chữ X mà vị trí định nắn chỉnh ở xa khớp gối.

3. Chân chữ X do chấn thương (can lệch góc ở thân xương đùi, xương cẳng chân).

4. Có đủ điều kiện để gây mê.

5. Tuổi: lứa tuổi mở rộng hơn so với nắn chỉnh chân chữ O, vì hầu hết là do can lệch góc, với loại này có thể nắn chỉnh ở mọi lứa tuổi. Tật chân chữ X không phải là do can lệch, chỉ định về tuổi giống như với chân chữ O.

Theo đó, nắn chỉnh hình tật chân chữ X sẽ chỉ định trong những trường hợp như:

- Xương phát triển bình thường.

- Chân chữ X mà vị trí định nắn chỉnh ở xa khớp gối.

- Chân chữ X do chấn thương (can lệch góc ở thân xương đùi, xương cẳng chân).

- Có đủ điều kiện để gây mê.

- Tuổi: lứa tuổi mở rộng hơn so với nắn chỉnh chân chữ O, vì hầu hết là do can lệch góc, với loại này có thể nắn chỉnh ở mọi lứa tuổi.

Tật chân chữ X không phải là do can lệch, chỉ định về tuổi giống như với chân chữ O.

Theo đó, nắn chỉnh hình tật chân chữ X sẽ chỉ định cho người bệnh nếu thuộc trường hợp trên.

Nắn chỉnh hình tật chân chữ X chống chỉ định khi nào?

Căn cứ theo tiểu mục III Mục 20 Quy trình kỹ thuật nắn chỉnh hình tật chân chữ X ban hành kèm theo Quyết định 199/QĐ-BYT năm 2014 như sau:

NẮN CHỈNH HÌNH TẬT CHÂN CHỮ X

...

III. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

1. Có bệnh lý rối loạn phát triển xương, bệnh ròn xương (xương thủy tinh)...

2. Có u tiêu xương nơi định nắn (u nang, u xơ trong xương, sarcome...).

3. Đang bị viêm xương hoặc có vết thương nhiễm trùng ở chân định nắn.

4. Có bệnh lý toàn thân nặng (như với nắn chỉnh chân chữ O).

5. Đang có bệnh cấp tính (như với nắn chỉnh chân chữ O).

6. Vị trí định nắn chỉnh ở vùng khớp gối (đầu dưới xương đùi, đầu trên xương chầy).

7. Tuổi: với tật chân chữ X (giống như với chân chữ O), với chân chữ X do can lệch góc (có thể nắn chỉnh cho mọi lứa tuổi, nhưng với trường hợp can xương lệch góc sau 6 tuần thì không nắn mà nên chuyển mổ).

...

Theo đó, nắn chỉnh hình tật chân chữ X chống chỉ định đối với những người bệnh:

- Có bệnh lý rối loạn phát triển xương, bệnh ròn xương (xương thủy tinh)...

- Có u tiêu xương nơi định nắn (u nang, u xơ trong xương, sarcome...).

- Đang bị viêm xương hoặc có vết thương nhiễm trùng ở chân định nắn.

- Có bệnh lý toàn thân nặng (như với nắn chỉnh chân chữ O).

- Đang có bệnh cấp tính (như với nắn chỉnh chân chữ O).

- Vị trí định nắn chỉnh ở vùng khớp gối (đầu dưới xương đùi, đầu trên xương chầy).

- Tuổi: với tật chân chữ X (giống như với chân chữ O), với chân chữ X do can lệch góc (có thể nắn chỉnh cho mọi lứa tuổi, nhưng với trường hợp can xương lệch góc sau 6 tuần thì không nắn mà nên chuyển mổ).

Như vậy, có thể thấy rằng nắn chỉnh hình tật chân chữ X chống chỉ định khi người bệnh thuộc các trường hợp trên và có thể sẽ không được thực hiện thủ thuật này.