Di chúc miệng và di chúc bằng văn bản đều có giá trị pháp lý như nhau phải không? Điều kiện hợp pháp của di chúc miệng?

Nội dung chính

• Điều kiện hợp pháp của di chúc miệng?
• Di chúc di chúc miệng và bằng văn bản đều có giá trị pháp lý như nhau?
• Hiệu lực pháp luật của di chúc miệng?

Điều kiện hợp pháp của di chúc miệng?

Đầu tiên căn cứ theo khoản 1 Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về điều kiện hợp pháp của di chúc như sau:

Di chúc hợp pháp

1. Di chúc hợp pháp phải có đủ các điều kiện sau đây:

a) Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe dọa, cưỡng ép;

b) Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của luật.

2. Di chúc của người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi phải được lập thành văn bản và phải được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý về việc lập di chúc.

3. Di chúc của người bị hạn chế về thể chất hoặc của người không biết chữ phải được người làm chứng lập thành văn bản và có công chứng hoặc chứng thực.

4. Di chúc bằng văn bản không có công chứng, chứng thực chỉ được coi là hợp pháp, nếu có đủ các điều kiện được quy định tại khoản 1 Điều này.

5. Di chúc miệng được coi là hợp pháp nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau khi người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng, người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng viên hoặc cơ quan có thẩm quyền chứng thực xác nhận chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm chứng.

Đồng thời căn cứ theo Điều 632 Bộ luật Dân sự 2015 quy định người làm chứng cho việc lập di chúc cụ thể như sau:

Người làm chứng cho việc lập di chúc

Mọi người đều có thể làm chứng cho việc lập di chúc, trừ những người sau đây:

1. Người thừa kế theo di chúc hoặc theo pháp luật của người lập di chúc.

2. Người có quyền, nghĩa vụ tài sản liên quan tới nội dung di chúc.

3. Người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi.

Theo đó, người lập di chúc phải sáng suốt, minh mẫn, không bị cưỡng ép. Nội dung không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội.

Như vậy, di chúc miệng được coi là hợp pháp nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau khi người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng.

Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể làm chứng cho việc lập di chúc. Người làm chứng cho việc lập di chúc không phải là:

- Người thừa kế theo di chúc hoặc theo pháp luật của người lập di chúc.

- Người có quyền, nghĩa vụ tài sản liên quan tới nội dung di chúc.

- Người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi.

Di chúc di chúc miệng và bằng văn bản đều có giá trị pháp lý như nhau phải không? (Hình từ Internet)

Di chúc di chúc miệng và bằng văn bản đều có giá trị pháp lý như nhau?

Căn cứ vào khoản 1 Điều 629 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về trường hợp được lập di chúc miệng như sau:

Di chúc miệng

1. Trường hợp tính mạng một người bị cái chết đe dọa và không thể lập di chúc bằng văn bản thì có thể lập di chúc miệng.

Theo đó, một người chỉ có thể lập di chúc miệng trong trường hợp người đó không thể có điều kiện thể hiện ý chí bằng văn bản do bị cái chết đe dọa. Thực tế cho thấy di chúc miệng thường được lập khi một người đang trong cơn hấp hối và nghĩ rằng mình không có khả năng qua khỏi.

Đồng thời căn cứ vào khoản 5 Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về điều kiện hợp pháp của di chúc miệng như sau:

Di chúc hợp pháp

…

5. Di chúc miệng được coi là hợp pháp nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau khi người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng, người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng viên hoặc cơ quan có thẩm quyền chứng thực xác nhận chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm chứng.

Như vậy di chúc di chúc bằng miệng và bằng văn bản đều có giá trị pháp lý như nhau nếu đáp ứng được những điều kiện nhất định về cá nhân lập di chúc và điều kiện về nội dung, thủ tục của di chúc theo quy định của pháp luật.

Hiệu lực pháp luật của di chúc miệng?

Theo khoản 2 Điều 629 Bộ luật Dân sự 2015 quy định như sau:

Di chúc miệng

…

2. Sau 03 tháng, kể từ thời điểm di chúc miệng mà người lập di chúc còn sống, minh mẫn, sáng suốt thì di chúc miệng mặc nhiên bị hủy bỏ.

Đồng thời căn cứ theo khoản 1 Điều 643 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về hiệu lực của di chúc như sau:

Hiệu lực của di chúc

1. Di chúc có hiệu lực từ thời điểm mở thừa kế.

Như vậy, di chúc miệng có hiệu lực kể từ thời điểm mở thừa kế, nghĩa là thời điểm người để lại di chúc chết, còn sau ba tháng kể từ thời điểm di chúc miệng mà người để lại di chúc còn sống, minh mẫn, sáng suốt thì di chúc miệng mặc nhiên sẽ bị hủy bỏ.