Chung sống như vợ chồng hơn 30 năm đã có con và hiện tại muốn lấy người khác thì có phải thực hiện thủ tục ly hôn không?

Nội dung chính

• Chung sống như vợ chồng hơn 30 năm đã có con và hiện tại muốn lấy người khác thì có phải thực hiện thủ tục ly hôn không?
• Giải quyết quan hệ tài sản khi chung sống như vợ chồng hơn 30 năm không đăng ký kết hôn đã có con phải đảm bảo những vấn đề gì?
• Tài sản của nam nữ chung sống như vợ chồng hơn 30 năm không đăng ký kết hôn đã có con không thể chia được bằng hiện vật thì xử lý như thế nào?

Chung sống như vợ chồng hơn 30 năm đã có con và hiện tại muốn lấy người khác thì có phải thực hiện thủ tục ly hôn không?

Căn cứ theo Điều 14 Luật Hôn nhân gia đình 2014 có quy định:

Giải quyết hậu quả của việc nam, nữ chung sống với nhau như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn

1. Nam, nữ có đủ điều kiện kết hôn theo quy định của Luật này chung sống với nhau như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn thì không làm phát sinh quyền, nghĩa vụ giữa vợ và chồng. Quyền, nghĩa vụ đối với con, tài sản, nghĩa vụ và hợp đồng giữa các bên được giải quyết theo quy định tại Điều 15 và Điều 16 của Luật này.

2. Trong trường hợp nam, nữ chung sống với nhau như vợ chồng theo quy định tại khoản 1 Điều này nhưng sau đó thực hiện việc đăng ký kết hôn theo quy định của pháp luật thì quan hệ hôn nhân được xác lập từ thời điểm đăng ký kết hôn.

Căn cứ Mục 1, Mục 2 Thông tư liên tịch 01/2001/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BTP quy định:

1. Theo quy định tại điểm a khoản 3 Nghị quyết số 35 của Quốc hội, trong trường hợp quan hệ vợ chồng được xác lập trước ngày 03/01/1987 (ngày Luật hôn nhân và gia đình năm 1986 có hiệu lực) mà chưa đăng ký kết hôn, nếu một bên hoặc cả hai bên có yêu cầu ly hôn, thì Toà án thụ lý vụ án và áp dụng quy định về ly hôn của Luật hôn nhân và gia đình năm 2000 để giải quyết vụ án ly hôn theo thủ tục chung. Cần chú ý là trong trường hợp sau khi quan hệ vợ chồng đã được xác lập họ mới thực hiện việc đăng ký kết hôn, thì quan hệ vợ chồng của họ vẫn được công nhận kể từ ngày xác lập (ngày họ bắt đầu chung sống với nhau như vợ chồng), chứ không phải là chỉ được công nhận kể từ ngày đăng ký kết hôn.

2. Đối với trường hợp nam và nữ chung sống với nhau như vợ chồng từ ngày 03/01/1987 trở đi đến trước ngày 01/01/2001 (ngày Luật hôn nhân và gia đình năm 2000 có hiệu lực) mà có đủ điều kiện kết hôn, nhưng chưa đăng ký kết hôn và đang chung sống với nhau như vợ chồng, thì theo quy định tại điểm b khoản 3 Nghị quyết số 35 của Quốc hội họ có nghĩa vụ đăng ký kết hôn kể từ ngày 01/01/2001 cho đến ngày 01/01/2003; do đó, cần phân biệt như sau:

a. Kể từ ngày 01/01/2001 cho đến ngày 01/01/2003 nếu họ chưa đăng ký kết hôn hoặc đã đăng ký kết hôn mà họ có yêu cầu ly hôn, thì Toà án thụ lý vụ án và áp dụng quy định về ly hôn của Luật hôn nhân và gia đình năm 2000 để giải quyết vụ án ly hôn theo thủ tục chung. Cần chú ý trong trường hợp họ thực hiện việc đăng ký kết hôn theo quy định tại điểm b khoản 3 Nghị quyết số 35 của Quốc hội, thì quan hệ của họ vẫn được công nhận là đã xác lập kể từ ngày họ bắt đầu chung sống với nhau như vợ chồng, chứ không phải kể từ ngày đăng ký kết hôn.

Việc đăng ký kết hôn theo quy định tại điểm b khoản 3 Nghị quyết số 35 của Quốc hội do Bộ Tư pháp hướng dẫn.

b. Kể từ sau ngày 01/01/2003 mà họ không đăng ký kết hôn, thì theo quy định tại điểm b khoản 3 Nghị quyết số 35 của Quốc hội họ không được công nhận là vợ chồng; nếu một bên hoặc cả hai bên có yêu cầu ly hôn, thì Toà án thụ lý vụ án để giải quyết và áp dụng điểm b khoản 3 Nghị quyết số 35 của Quốc hội, khoản 1 Điều 11 Luật hôn nhân và gia đình năm 2000, bằng bản án tuyên bố không công nhận họ là vợ chồng; nếu họ có yêu cầu về nuôi con và chia tài sản, thì Toà án áp dụng khoản 2 và khoản 3 Điều 17 Luật hôn nhân và gia đình năm 2000 để giải quyết theo thủ tục chung.

...

d. Được coi nam và nữ chung sống với nhau như vợ chồng, nếu họ có đủ điều kiện để kết hôn theo quy định của Luật hôn nhân và gia đình năm 2000 và thuộc một trong các trường hợp sau đây:

- Có tổ chức lễ cưới khi về chung sống với nhau;

- Việc họ về chung sống với nhau được gia đình (một bên hoặc cả hai bên) chấp nhận;

- Việc họ về chung sống với nhau được người khác hay tổ chức chứng kiến;

- Họ thực sự có chung sống với nhau, chăm sóc, giúp đỡ nhau, cùng nhau xây dựng gia đình.

...

Từ các quy định trên, trường hợp 2 người chung sống với nhau như vợ chồng nhưng chưa đăng ký kết hôn và hiện tại 1 trong 2 người có nhu cầu đăng ký kết hôn với người khác thì phải xác định như sau:

- Nếu như hai người này chung sống với nhau như vợ chồng trước ngày 03/01/1987, thỏa mãn điều kiện xác định là chung sống như vợ chồng và chưa đăng ký kết hôn thì pháp luật thừa nhận mối quan hệ vợ chồng của 2 người. Do đó, 1 trong 2 người khi muốn lấy người mới thì 2 người phải thực hiện thủ tục ly hôn tại Tòa án.

- Nếu hai người sống chung như vợ chồng từ ngày 03/01/1987 trở đi đến hiện hành mà chưa đăng ký kết hôn thì xác định pháp luật không công nhận mối quan hệ vợ chồng giữa hai người. Khi đó, nếu một người muốn lấy người khác thì không cần phải làm thủ tục ly hôn. Tuy nhiên, nếu các bên có tranh chấp về quyền nuôi con thì Tòa án vẫn sẽ thụ lý giải quyết.

Chung sống như vợ chồng (Hình từ Internet)

Giải quyết quan hệ tài sản khi chung sống như vợ chồng hơn 30 năm không đăng ký kết hôn đã có con phải đảm bảo những vấn đề gì?

Theo Điều 16 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quan hệ tài sản, nghĩa vụ và hợp đồng của nam, nữ chung sống như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn được giải quyết theo thỏa thuận giữa các bên; trong trường hợp không có thỏa thuận thì giải quyết theo quy định của Bộ luật dân sự và các quy định khác của pháp luật có liên quan.

Việc giải quyết quan hệ tài sản trong trường hợp này phải bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của phụ nữ và con; công việc nội trợ và công việc khác có liên quan để duy trì đời sống chung được coi như lao động có thu nhập.

Tài sản của nam nữ chung sống như vợ chồng hơn 30 năm không đăng ký kết hôn đã có con không thể chia được bằng hiện vật thì xử lý như thế nào?

Thì theo Điều 219 Bộ luật Dân sự 2015 thì tài sản của nam nữ chung sống như vợ chồng hơn 30 năm không đăng ký kết hôn đã có con không thể chia được bằng hiện vật thì chủ sở hữu chung có yêu cầu chia có quyền bán phần quyền sở hữu của mình, trừ trường hợp các chủ sở hữu chung có thỏa thuận khác.