Kinh doanh sinh lời trên di sản văn hóa phi vật thể có làm giảm đi giá trị của di sản văn hóa phi vật thể đó hay không?

Nội dung chính

• Những sản phẩm nào được xem là di sản văn hóa phi vật thể?
• Kinh doanh sinh lời trên di sản văn hóa phi vật thể có làm giảm đi giá trị của di sản văn hóa phi vật thể đó hay không?
• Nhà nước quy định những biện pháp nào để bảo vệ giá trị di sản văn hóa phi vật thể?

Những sản phẩm nào được xem là di sản văn hóa phi vật thể?

Căn cứ khoản 1 Điều 4 Luật Di sản văn hóa 2001, được sửa đổi bởi khoản 1 Điều 1 Luật Di sản văn hóa sửa đổi 2009 có quy định về di sản văn hóa phi vật thể như sau:

“1. Di sản văn hóa phi vật thể là sản phẩm tinh thần gắn với cộng đồng hoặc cá nhân, vật thể và không gian văn hóa liên quan, có giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học, thể hiện bản sắc của cộng đồng, không ngừng được tái tạo và được lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác bằng truyền miệng, truyền nghề, trình diễn và các hình thức khác.”

Theo đó, những sản phẩm tinh thần đáp ứng những điều kiện cụ thể nêu trên thì được xác định là di sản văn hóa phi vật thể.

Kinh doanh sinh lời trên di sản văn hóa phi vật thể có làm giảm đi giá trị của di sản văn hóa phi vật thể đó hay không?

Kinh doanh sinh lời trên di sản văn hóa phi vật thể có làm giảm đi giá trị của di sản văn hóa phi vật thể đó hay không?

Theo quy định tại Điều 4 Nghị định 98/2010/NĐ-CP, những hành vi vi phạm gây hậu quả làm sai lệch hoặc hủy hoại di sản văn hóa được nêu cụ thể như sau:

"Điều 4. Những hành vi vi phạm làm sai lệch hoặc hủy hoại di sản văn hóa

1. Những hành vi làm sai lệch di tích:

a) Làm thay đổi yếu tố gốc cấu thành di tích như đưa thêm, di dời, thay đổi hiện vật trong di tích hoặc tu bổ, phục hồi không đúng với yếu tố gốc cấu thành di tích và các hành vi khác khi chưa được phép của cơ quan nhà nước có thẩm quyền về văn hóa, thể thao và du lịch, tuyên truyền, giới thiệu sai lệch về nội dung và giá trị của di tích;

b) Làm thay đổi môi trường cảnh quan của di tích như chặt cây, phá đá, đào bới, xây dựng trái phép và các hành vi khác gây ảnh hưởng xấu đến di tích.

2. Những hành vi gây nguy cơ hủy hoại hoặc làm giảm giá trị di sản văn hóa phi vật thể:

a) Phổ biến và thực hành sai lệch nội dung di sản văn hóa phi vật thể;

b) Tùy tiện đưa những yếu tố mới không phù hợp làm giảm giá trị di sản văn hóa phi vật thể;

c) Lợi dụng việc tuyên truyền, phổ biến, trình diễn, truyền dạy di sản văn hóa phi vật thể để trục lợi và thực hiện các hành vi khác trái pháp luật.

3. Những trường hợp sau đây bị coi là đào bới trái phép địa điểm khảo cổ:

a) Tự ý đào bới, tìm kiếm di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia trong khu vực bảo vệ di tích và địa điểm thuộc quy hoạch khảo cổ như di chỉ cư trú, mộ táng, công xưởng chế tác công cụ, thành lũy và các địa điểm khảo cổ khác;

b) Tự ý tìm kiếm, trục vớt các di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia còn chìm đắm dưới nước."

Theo đó, một trong những hành vi gây nguy cơ làm giảm giá trị của di sản văn hóa phi vật thể đó là việc lợi dụng việc tuyên truyền, phổ biến, trình diễn, truyền dạy di sản văn hóa phi vật thể để trục lợi và thực hiện các hành vi khác trái pháp luật. Do đó, nếu tổ chức, cá nhân tiến hành kinh doanh trá hình thông qua công tác phổ biến, tuyên tuyền, trình diễn di sản văn hóa phi vật thể mà nhằm mục đích trục lợi thì sẽ bị xem là hành vi làm giảm giá trị của di sản văn hóa phi vật thể nói trên.

Nhà nước quy định những biện pháp nào để bảo vệ giá trị di sản văn hóa phi vật thể?

Theo quy định tại Điều 17 Luật Di sản văn hóa 2001, được sửa đổi bởi khoản 1 Điều 4 Luật Di sản văn hóa sửa đổi 2009 có quy định về trách nhiệm của Nhà nước đối với công tác bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể như sau:

“Điều 17. Nhà nước bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể thông qua các biện pháp sau đây:

1. Tổ chức nghiên cứu, sưu tầm, kiểm kê, phân loại di sản văn hóa phi vật thể;

2. Tổ chức truyền dạy, phổ biến, xuất bản, trình diễn và phục dựng các loại hình di sản văn hóa phi vật thể;

3. Khuyến khích và tạo điều kiện để tổ chức, cá nhân nghiên cứu, sưu tầm, lưu giữ, truyền dạy và giới thiệu di sản văn hóa phi vật thể;

4. Hướng dẫn nghiệp vụ bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể theo đề nghị của tổ chức, cá nhân nắm giữ di sản văn hóa phi vật thể;

5. Đầu tư kinh phí cho hoạt động bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể, ngăn ngừa nguy cơ làm mai một, thất truyền di sản văn hóa phi vật thể.”

Như vậy, pháp luật hiện hành quy định cụ thể đối với di sản văn hóa phi vật thể thông qua các quy định về các hành vi làm giảm giá trị củ di sản văn hóa phi vật thể cũng như trách nhiệm của Nhà nước đối với công tác bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể.